BALIKÇILIK VE ELEKTRİK ÇARPMALARINA BAĞLI YARALANMALAR

0 Beğeni

Bu makalemde; kıyı ya da tekne balıkçılığı esnasında, sonuçları ağır yaralanma hatta ölümcül olabilen elektrik çarpmalarına karşı nasıl korunacağınızı detaylı ve kaynak göstererek anlatmaya çalışacağım. Belki de bazı okuyucularımız, elektrik çarpması ve balıkçılığın ne alakası var diyebilir, hemen detaylara geçelim

ELEKTRİK ÇARPMALARI NASIL GERÇEKLEŞİYOR?

Yüksek gerilim hatlarına yakınlık ve hava şartlarına bağlı olarak yıldırım çarpmaları ya da statik elektrik yükleri balıkçılarda elektrik çarpmalarına neden olmaktadır.

a ) YÜKSEK GERİLİM HATLARINA YAKINLIK

Özellikle göl kenarlarında ya da şehir dışı bölgelerde, bakir mera peşinde olan balıkçı dostlarımız yüksek gerilim hatlarının geçtiği bölgelere daha çok denk gelebilmektedir. Minimum 220 Volt olmak üzere, 400.000 Volta kadar elektrik akımı geçiren bu hatlar, 30 metre mesafeden elektrik çarpma tehlikesi taşımaktadır.

Yurt dışı birçok kaynak, bu tip yüksek gerilim hatlarının olduğu yerlerde minimum 30 metre mesafe kuralının uygulanması gerektiğini belirtiyor ve bu 30 metre mesafeyi nasıl ayarlamamız gerektiğini de örneklerle sunmuşlar.

YÜKSEK GERİLİM HATTI RİSKİ VARSA, NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?

Minimum 30 metre mesafe kuralıyla, yukarıdaki örneklerde olduğu gibi gerilim hattından uzak durulmalıdır.
Bölgede çok sık veya yüksek bitki örtüsü var ise o bölgede av yapmaktan kaçınılmalıdır. Görünemeyecek tehlikelerle karşı karşıya kalabilirsiniz.
Bölgede yüksek gerilim hattı tabelası olup olmadığını ve eğer varsa tabela üzerindeki özel durumları mutlaka okuyunuz.
Yüksek gerilim hatlarının bazen telefon direkleri gibi, ahşap olan direkler olabileceğini unutmayın.
Bilmediğiniz bölgelerde geceleyin ya da karanlık zamanlarda av yapmayınız.
Karbon olmayan, fiber olarak bilinen kamışların da ıslandığı zaman dış yüzeyinden elektrik geçirebildiğini unutmayın.

b ) YILDIRIM TEHLİKESİ VE STATİK ELEKTRİK YÜKLERİ

Yıldırım, bulut ile yer arasında meydana gelen yüksek gerilimli bir elektrik boşalmasıdır. Yıldırımın meydana gelebilmesi için bulut ve yerin farklı elektrik yüklerine sahip olması ve belirli bir potansiyel farka erişmesi gerekmektedir. Genellikle bulutun yere yakın olan bölümleri negatif, yer ise pozitif yüklü elektriğe sahiptir.

Bazı koşullarda bunun tersi de olabilir. Bulutla yer arasındaki potansiyel farkı artarak belirli bir değere eriştiğinde, hava iletken olmamasına rağmen hava içerisinde iletken bir kanal oluşur ve elektriksel boşalma başlar, yani yıldırım meydana gelir. Yıldırım olayı, her ne kadar yıldırım düşmesi olarak bilinse de bulut ile yer arasındaki negatif ve pozitif elektrik yüklerinin pozisyonlarına göre bazen buluttan yere doğru, bazen de yerden buluta doğru olmaktadır.

Yıldırım, sadece dikey gelişmeli bulut olan kümülonimbus (Cb) bulutunun varlığında oluşabilir. Normal bir vatandaş için Cb bulutunu tespit etmek zor olabilir, ancak sağanak yağış, şimşek ve gök gürültüsünün olması, Cb bulutunun varlığını gösterir. (Kaynak : Yeni Şafak)

Yağmur yağışı olsun ya da olmasın, elektrik yüklü bulutlar (kümülonimbus ) uzak değilse, yakın çevrede şimşek ya da yıldırım gözlemliyorsanız, ilk yapmanız gereken şey, kamışları hiç açmadan güvenli bir bölgede beklemektir.

Elektrik yüklü bulutların yarattığı statik elektrik yükünü, özellikle grafit olarak adlandırılan ve çok iyi iletken olan karbon kamışlarla her an vücudunuzda hissedebilirsiniz. Eğer şanslıysanız, ufak elektrik çarpmaları yaşayabilirsiniz. Şans faktörünün yanınızda olmadığında da ölümcül vakalarla karşılaşacağınız bir risk ile karşı karşıya olduğunuzu bilmeniz gerekiyor. Örnek olması açısından, bunu oyun haline getiren iki kişinin havadaki statik elektrik yüküyle nasıl çarpıldığını ve kamıştan gelen çatırdamayı sizlere izletmek istiyorum:

Bu videoda Tolga Him isimli arkadaşımız balığı yakalıyor ve 72. saniyede statik elektrik yükünü karbon kamışında fazlasıyla hissediyor. (1. dakika, 12. saniye)

Yurt dışında yemli avcılık yapan diğer balıkçılar ve kamışlarında statik elektrik yükünün çatırdaması

HAVA ŞARTLARINDAN DOĞABİLECEK TEHLİKELERİN ÖNÜNE GEÇMEK ADINA NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?

Mutlaka ama mutlaka güncel hava durumunu birkaç kaynaktan incelemeden, avlak bölgesine gitmeyiniz.
Hava durumuna rağmen, yağmur bulutlarını ve şimşekleri yakın çevrenizde görüyorsanız, kamışları hiç açmadan güvenli bir yerde bekleyiniz. Vadiler ve hendekler gibi alçak alanlarda barınak bulmaya çalışınız.
Ağaçlar, bayrak direkleri, telefon ve posta direkleri gibi uzun objelerden uzaklaşın.
Elektrik çarpmalarına karşı dayanıklı malzemeden üretilmiş çizme ya da botlar giymeyi ihmal etmeyin. Unutmayın ki ıslanan bot ya da çizmeler de elektriği iletecektir.
Grafit olarak bilinen karbon kamışlar kullanmaktan kaçının. Birçok yeni nesil kamış hafif olması adına karbondan üretilmiştir. Karbon malzemeler iletkenlik açısından oldukça iyidir ve bu tip zamanlarda dezavantaj doğurur. Fiber kamışların da yine yukarıda ilettiğimiz üzere, ıslandığında elektriği ileteceğini unutmayınız.
Açık arazide iseniz yere ayaklarınız birleşik şekilde çömelerek oturun, kesinlikle yere yatmayın.
Su üzerinde iseniz, derhal karaya çıkmaya çalışın.
Açık arazide gruplar halinde durmayınız.
Üzerinizdeki tüm metal objelerden kurtulun.
Hiçbir tehlike gözlemlemediğiniz halde, kamışınıza temas ettiğinizde statik elektrik hissediyorsanız, hemen kamışları kapatarak güvenli bir yerde bekleyiniz.

ELEKTRİK ÇARPTIĞINDA İLK YARDIM NASIL OLMALIDIR?

Yıldırım kurbanları daima ölüm halinde değillerdir. Eğer bir kişi yıldırım tarafından çarpılırsa, o kişi hiçbir elektrik yükü taşımaz ve bu nedenle ona dokunabilirsiniz. O kişi yıldırım tarafından çarpılma neticesinde yanmış ve şiddetli bir elektrik şoku almış olacaktır ve de usulüne uygun yapılacak bir ilkyardımla düzelebilecek bir kalp durması söz konusu olabilecektir.

Görünüşte yıldırım çarpması neticesinde ölmüş gibi görünen çoğu insan eğer çabuk hareket edilirse düzgün bir tıbbi yardımla yeniden hayata döndürülebilir. Bir grup insan yıldırımdan etkilendiğinde, ölü gibi görünenlere ilk tedavi yapılmalıdır. Kendinde olmayan, fakat nefes alıp verenler muhtemelen kendilerine geleceklerdir.

Zaman yitirmeden 112 Acil Servis telefonunu arayın veya arattırın.

İlkyardım, beyinde geri dönülemez bir zarar oluşmasını önlemek için 4 ila 6 dakika içerisinde bu nefes alamayan kişilere verilmelidir. Suni solunum, erişkinlerde her 5 saniyede bir ve bebek ve küçük çocuklarda her üç saniyede bir uygulanmalıdır.

Eğer kurban nefes almıyorsa ve nabız yoksa, kalbe ve akciğere canlandırma gereklidir. Bu suni teneffüs ile harici kalp masajının bir kombinasyonudur. Bu tıbbi müdahale, iyi yetiştirilmiş kişiler tarafından uygulanmalıdır.

Sadece sersemlemiş ve yaralanmamış gibi görünen kurbanlara da ilkyardım uygulayın. Özellikle kıvrımların ve mücevheratların yakınlarındaki el ve ayak parmaklarını yanıklar için kontrol edin. Kurbanın yürümesine izin vermeyin.

Kaynak : Dr. Ülkümen Rodoplu

ELEKTRİK ÇARPMASI DURUMUNDA VÜCUDUMUZ NASIL ETKİLENİR?

Akım, vücuda giriş yeri olarak adlandırılan bir noktadan girer (çoğunlukla eller)ve sonra çıkış yeri olarak adlandırılan bir çıkış noktasında (genellikle elektrik kaynağının toprak veya nötr iletkeni) ile vücudu bırakır.

Ölümcül elektrik çarpmasında, yaşam için tehdit oluşturan üç ana olay meydana gelebilir:

En yaygın olanı akıntının kalpten geçişidir. Ölümcül süreç, genellikle asistol ile biten bir ventriküler fibrilasyon olan kardiyak aritmidir. Bilim ve Teknolojiler Cilt IV, Sayı 1, 2014 Tıp 148
Daha az sıklıkla, akımın göğsün ve karnın içinden geçmesi, interkostal kasların ve diyaframın spazmı nedeniyle solunum felci yaratabilir.
Nadiren, akım baş ve boyundan geçer. Bu gibi durumlarda, beyin sapı üzerinde doğrudan bir etki olabilir, böylece kalp ve solunum merkezleri felç olur.

Doğru akımın alternatif akımdan daha az tehlikeli olduğu iyi bilinmektedir, çünkü kardiyak aritmilerin yanı sıra kurban formunun canlı iletkeni serbest bırakmasını önleyen tetanik kas spazmı oluşturması daha olasıdır. Ayrıca, hasarın derecesi, içinden geçen gerçek elektrik miktarıyla orantılıdır. Bu miktar, birim zamandaki elektron sayısı ile ifade edilir. Ohm Yasasına göre, akım uygulanan gerilime, dokunun direncine ve akımın aktığı zamana bağlıdır.. Elektrik akımının önündeki en büyük engel cilttir. Derinin direnci, keratin kaplı epidermisin kalınlığına göre büyük ölçüde değişir (tabanlarda ve parmak aralarında daha fazladır). Vücut yüzeyindeki temas noktası, elektrik yanıkları veya elektriksel işaretler olarak adlandırılan cilt lezyonları bırakabilir.

Deride iz bırakmadan ölümcül elektrik çarpması olabileceği vurgulanmalıdır. Deri lezyonu, epidermisin ve dermisin, akım geçtikçe ısınmasını sağlayan termal bir yanıktır. Adli Tıp ve Deontoloji Anabilim Dalı’nda incelenen vakaların çoğunda, giriş ve çıkış yerlerinde elektrik yanığı ve neredeyse tüm insan vücudunun kömürleştiği tespit edildi.

Kaynak :

1. Knight, B. (1992) Forensic pathology, pp.294-306

2. John Cadick et. al (ed.) Electrical Safety Handbook Third Edition, McGraw Hill,2005 ISBN 0-07-145772-0 page 1-4

3. Valença-Filipe R., Egipto P., Horta R., Braga JM., Costa J., Silva A. (2014).Electrical burns in sports fishing: A case report.. pii: S0305-4179(14)00078-3. doi: 10.1016/j.burns.2014.02.018., PUBMED-abstract;

4. Fodor L1, Bota IO, Abbas Y, Fodor M, Ciuce C. (2011) Electricity and fishing – a dangerous mix.37(3):495-8. doi: 10.1016/j.burns.2010.09.010. PUBMED-abstract;

5. Logan MA., Electrical burns caused by fishing rod contact with overhead electric cables: a potential hazard to fishermen. 1993 Dec;19(6):535-7. PUBMED – abstract;

6. Price T, Cooper MA: Electrical and Lightning Injuries, Rosen’s Emergency Medicine, Concepts and Clinical Practices, 6th Edition, 2006

Facebook'ta Yorumla